De schadevergoedings­maatregel als vangnet voor het slachtoffer van een geweld- of zedenmisdrijf

Verkeersslachtoffers krijgen vaak vergoeding van hun schade  

Voor slachtoffers van verkeersongevallen is er bij aansprakelijkheid vaak een garantie van vergoeding van hun schade. In Nederland is het immers voor kentekenhouders verplicht om een WAM-verzekering voor hun motorvoertuig af te sluiten. In de praktijk is het bijna altijd de WAM-verzekeraar die de schadevergoeding betaalt. Mocht de WAM om wat voor reden dan ook geen dekking bieden, dan kunnen ongemotoriseerde verkeersslachtoffers bij een ongeval met een gemotoriseerde een beroep doen op het Waarborgfonds Motorverkeer. Bijvoorbeeld als de veroorzaker is doorgereden, niet verzekerd is of reed in een gestolen motorvoertuig.  

Slachtoffers gewelds- of zedenmisdrijf afhankelijk van vermogen dader? 

Hoe anders is dit bij slachtoffers of nabestaanden van een (ernstig) gewelds- of zedenmisdrijf. Als een slachtoffer zijn of haar schade wil verhalen, blijken niet alle daders verzekerd te zijn. Een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren is in Nederland namelijk niet verplicht. En als deze “AVP-verzekering” al in het vizier is, dan nog wordt er door verzekeraars vaak geen dekking verleend vanwege de zogeheten ‘opzetclausule’. Deze clausule in de verzekeringsvoorwaarden bepaalt dat er geen dekking is als er sprake is van opzet, waarvan vaak sprake zal zijn bij crimineel gedrag. Het slachtoffer lijkt dan ook afhankelijk te zijn van het eigen vermogen van de dader en draagt in een civiele letselschadezaak het risico dat deze dader een ‘kale kip’ is. Het contrast tussen je recht als slachtoffer halen en je recht krijgen kan bijna niet groter zijn. 

Mogelijkheden schadeverhaal bij gewelds- of zedenmisdrijf 

Gelukkig hoeft een slachtoffer niet met lege handen achter te blijven en zijn er nog mogelijkheden op daadwerkelijke financiële compensatie van bijvoorbeeld smartengeld en verlies aan inkomen. Zo kan het slachtoffer of de nabestaande een beroep doen op het Schadefonds Geweldsmisdrijven voor een (beperkte) schadevergoeding. Maar ook het strafproces biedt mogelijkheden.  

Het slachtoffer of de nabestaande kan zich voegen in het strafproces dat zich afspeelt tussen het Openbaar Ministerie en de verdachte. Het slachtoffer of de nabestaande mag als benadeelde partij in het strafproces aan de rechter een schadevergoeding vragen. Daarbij kan de rechter (op verzoek) een schadevergoedingsmaatregel en voorschotregeling opleggen bij een toegewezen schadevergoeding. Dat betekent dat de Nederlandse Staat garant staat voor vergoeding als de veroordeelde nalatig is om te betalen, bijvoorbeeld omdat de veroordeelde een ‘kale kip’ is. Het CJIB zal namens de staat (blijven) proberen om de schade alsnog op de veroordeelde te verhalen. Daar hoeft het slachtoffer niet eindeloos op te wachten: na acht maanden wordt de door de rechtbank toegewezen schadevergoeding aan het slachtoffer of nabestaande uitgekeerd. 

Wilt u meer informatie ontvangen, neem dan gerust contact op met Irene Timmermans of Arlette Schijns van Beer advocaten. Zij hebben ruime ervaring in zowel civielrechtelijk als strafrechtelijk schadeverhaal bij ernstige geweld- of zedenmisdrijven. 

Amsterdam, januari 2023 

Heeft u vragen over dit blog, dan kunt u contact opnemen met de auteur, Irene Timmermans